Ne varsa eskilerde var denir arasıra, eskiye, geçmişe özlem var bazen içimizde, nerede o eski tatlar, nerede o eski sofralar?
Yemeklerin tadı mı farklıydı bizim damak tadımız mı değişti? Diye duyarız büyüklerimizden..
Tarih derslerini pek sevmedim ben, ilgimi çekmezdi savaşlar, toprak kavgaları.. İlgimi o dönem yaşayan insanlar çekerdi tarih kitaplarımı okurken. Özellikle de ne giydiler, ne konuştular ve en önemlisi ne yediler, ne içtiler?
İlk bezelye yemeğini kim yaptı, ilk zeytinyağını kim buldu, ilk portakalı kim yedi ??? gibi aklıma geliveren sorular olurdu. Üniversite yıllarımda en ilgimi çeken ders ise Beslenme Ekolojisi ve Antropolojisiydi. Türkan Kutluay Merdol hocamız öyle zevkli anlatırdı ki geçmiş dönem insanlarının besin seçimlerini, beslenmeye veya beslenememeye bağlı olan gelişen hastalıkları örneklerle sunardı. İlk çağlardan, orta çağlardan, Fransa'dan, Avrupa'dan yemek örnekleri, sofra, ziyafet ortamlarını aktarırdı. Vikinglerin neler yediğini, barbar toplumların et seçimlerini, ülke ülke ekmek çeşitlerini tarif ederdi. 20 yıl geçmesine rağmen hala aklımda; antik çağlarda geç kahvaltı Ariston, erken akşam yemeği Deipnon idi...
Gladyatörler bakla ve arpa unundan yapılan yiyeceklerle, sakatat ezmeleri seçiyorlardı ki kasları güçlensin..hatta bu nedenle onlara arpa yiyici lakabı takılmış idi...
Bilemiyorum size ne kadar ilginç geliyor ama ben çok heyecan duyuyorum
bunları araştırırken ve okurken...
Antik dönemden bir eser olan İlyada'dan;
Böyle yakardı, Phoibos Apollon da dinledi onu
Hepsi yakardılar, arpa taneleri serpildiler yere
Başlarını arkaya kaldırıp kurbanları kestiler
Derilerini yüzdüler, butlarını ayırdılar
Yağlı gömlekler sardılar butları iki kat,
Sonra etler koydular üstlerine çiğ çiğ
Odunların üstünde kızarttı ihtiyar onları
Şarap döktü üzerine, ateş gibi pırıl pırıl
Beş dilli çatal tutuyordu yanında delikanlılar
Butlar kızartıldı, ciğerler yürekler yenildi
Kalan etler parçalandı, şişlere geçirildi
Kızartıldı iyiden iyi, çekildi hepsi ateşten
İşler bitti, şölen hazır oldu, yenildi, içildi
Şölende eş pay aldı her insan
Yakınmadı bir tek kişi
Homeros / İlyada ( 455-460 )
Eski Türklere ait Kutadgu Bilig ( Mutluluk Veren Bilgiler ) eserinden;
" Sıcak yemeklerin çok yenilmesinden sonra sıkıntı gelirse, soğuk içecekler içilmeli, kuru ve soğuk yiyeceklerden çok yersen, sıcak ve yaş şeyler bulundur. Yaşlıysan ve etraf soğuksa sıcak şeylerle kendini güçlendir. Sıcak tabiatlı isen soğuk şeyler ye. Hasta olmamak için az ye. Büyükler başlamadan yemeğe başlama. Yemeğe besmeleyle başla, sağ elle ye. Başkalarının önündeki lokmalara dokunma. Çok obur olma, sofrada doğru otur, ikram edileni alıp ye, ikram edene memnuniyetini bildir. Küçük lokma al, iyi çiğne. "
Yusuf Has Hâcip ( 1069 )
Demem o ki, biz eskiden eskiden su içerdik testiden...
Kaynak: Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol - Beslenme Antropolojisi-1
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder